TEK BAYRAK, İKİ ULUS - 17.08.2009

Kürt sorunu, Güneydoğuda feodal üretim ilişkilerinin çözülerek kapitalist üretim ilişkilerine dönüşmeye başlamasıyla birlikte uç veren uluslaşma sürecinin doğurduğu bir sorundur. Kişilerin istencinden bağımsız olarak ortaya çıkmış nesnel bir gelişmedir. Sancılıdır, çünkü bu süreç, var olan güçlü bir ulus devletin egemenliğindeki topraklarda işlemektedir.

Her uluslaşma sürecinde görüldüğü gibi Kürt uluslaşmasının da siyasal/ideolojik motoru kapitalistleşmenin bir ürünü olan milliyetçiliktir. Nitekim kendiliğinden bir halktan kendisi için bir ulusa dönüşen Kürtlerin kanaat önderlerinin egemen devlet olan Türkiye’den istemleri irdelendiğinde bunların özünde milliyetçi/ulusçu istemler olduğu görülmekteydi. “Görülmektedir” demiyorum, çünkü başta Demokratik Toplum Partisi olmak üzere soruna ilişkin görüşlerini kamuoyuyla paylaşan birçok Kürt kuruluşunun ulusçuluğun genelde “nihai hedefi” olan “ayrı devlet” düşüncesini uzunca bir zamandır geride bıraktıklarını gözlemliyoruz. Son 25 yılda yaşananlara bağlı olarak edinilen deneyimler Kürtleri gerçekçi bir noktaya getirmiştir.

Gelinen noktada Türk’üyle, Kürt’üyle hepimiz belki eskisinden de karmaşık yeni bir sürecin getireceği zorlukların üstesinden gelmek durumundayız. Hayat bize “bir üniter devlet, iki ulus” gerçeğini dayatmaktadır. Sorunun tek çözümü iki kardeş ulusun bir bayrak altında eşit haklar ve eşit yükümlülüklerle bir arada yaşamasıdır.

***

Her şeyden önce Kürtlerin faklı bir etnik kökenden gelen ayrı bir ulus olduğu gerçeği kabul edilmelidir. Etnik köken ve ulus aidiyeti kişilerin bireysel isteklerine bağlı öznel bir seçim değildir, nesnel bir bağlılıktır. Sosyoloji bilimi yapaylık kaldırmaz; belli bir halk grubu kendine “Ben bir ulusum,” diyorsa ve o halk grubu kendisini “ulus” yapan öğeleri içeriyorsa, ona “Hayır, sen bir ulus değilsin, olamazsın!” demenin bir anlamı da, yararı da yoktur. Yapaylıklar eninde sonunda gerçeklere yenik düşmeye mahkûmdur.

Her ulusun bireyleri gibi Kürtlerin de kendi dillerini konuşmak, kendi dillerini öğrenmek, kendi dillerinde yazınsal ürünler vermek, kendi kültür örgüleri içinde kendilerini geliştirmek hakları olmalıdır.

Radikal Kürt milliyetçiliğinin çeyrek yüzyıldır ülkeyi kana bulayan terörizmi bu topraklarda hep var olan Türk milliyetçiliğinin daha da yaygınlaşmasına ve kimi kesimlerinin aşırılaşmasına neden olmuştur. Oysa özlenen barış “tek bayrak, iki ulus” gerçeğinin hayata geçmesiyle gelecektir. Bu aynı zamanda çok kültürlü bir toplum yapısının temellerinin atılması anlamına gelir ki burada milliyetçi sürtüşmelerin, çatışmaların yeri olmamalıdır.

***

Kürt sorunu, çözümü mutlaka bir “toplumsal uzlaşma” gerektiren yaşamsal önemdedir. AKP iktidarının tek başına altından kalkamayacağı ağırlıktadır. AKP bu konudaki ilk adımını kendisine yakın bulduğu kişileri bir araya getirdiği “çalıştay” ile attı. Şimdi de İçişleri Bakanı Atalay 18 sivil toplum örgütünün yöneticileriyle “istişarede” bulunuyor. Bakıyoruz, bu 18 örgütün hemen tümü yine kendisine yakın gördüğü sağcı, dinci, Fettullahçı kuruluşlar. Bunun üzerine bir de “üç aşamalı açılım” adını verdiği içeriği belirsiz “muamma” gelince kamuoyunda haklı tepkiler oluşuyor. AKP, “toplumsal uzlaşma” arayacağı yerde kendine yandaş topluyor, “uzlaşma”nın karşıtların bir ortak paydada buluşması demek olduğunu bilmezden geliyor.

Ne var ki Kürt sorunu denen kanayan yaramız AKP’nin aymazlığına da, Amerika Birleşik Devletleri’nin bölgesel planlarına da endekslenemeyecek ölçüde “bizim” sorunumuzdur. Karşılıklı inatlaşmadan, birbirimizin canını acıtmadan, birbirimizi incitmeden yazalım, çizelim, konuşup tartışalım. Doğruyu bulmak, doğruya varmak için… Türk’üyle, Kürt’üyle umut filizlerinin uç verdiği huzurlu, güvenli bir kardeş bahçesinde yaşamak hepimizin hakkıdır çünkü.